RFID مخفف Radio Frequency Identification Device و به معنی سیستم شناساییبا استفادهاز فرکانس رادیویی است که از دهه 80 میلادی بسیاری از صنایع و بخش های اقتصادی کشوری ها مورد بهر برداری قرار گرفت .این سیستم به منزله ای سامانه شناسایی بی سیمی ، قادر به تبادل داده ها به وسیله ی بر قراری اطلاعات بین یک Tag که به یک شی و ... نتصل شده و یمک بارخوان (Reader ) است . سامانه های RFID از سیگنال های الکترونیکی و الکترو مغناطیسی ، برای خواندن و نوشتن داده ها بدون تماس بهره گیری می کنند.
Tag ها ، ابزرا شناسایی کننده و متصل شده به کالایی هستند که می خواهیم ان را ردیابی کنیم Readerها نیز،وسایلی هستند که حضور برچسب ها را در محیط تشخیص می دهند و اطلاعات ذخیره شده در آنها را باز یابی می کنند. سه نوع مزیت استفاده از این سیستم ، عبارتند از :
الف ) جمع آوری کامل و دقیق این اطلاعات
ب )استفاده بهینه از زمان کامل کارکنان سازمان ها
ج ) ارتقای امنیت اطلاعات
به طور کلی انواع کاربرد و استفاده از این سیستم در بنادر به شرح ذیل است :
الف ) امنیت ورود به بندر ( Access Control ).
ب ) امنیت کانتینرها ( Container Security ).
ج ) مشخصات کانتینر و موقعیت آنها ( Container Identification &Location ).
د ) ردیابی کالا ( Activity Tracking ).
ه ) انطباق با قوانین ( Regulatory Compliance )
کاربرد های RFID در بنادر :
1.مدیریت ورود خودرو ها و کشنده ها به محوطه های بندری
چالش ها قابل طرح در بنادر ، موضوع ترافیک در آنها است که علاوره بر کاهش کارایی ، باعث افزایش حوادث در بنادر نیز می شود . به عنوان نمونه ، روزنه تعداد 8000خودروی سبک و سنگین به محوطه بندر شهید رجایی وارد می شوند که بسیاری از آنها مربوط به ترخیص کاران – صاحبان کالا – شرکت های فعال در بندر – کشتیرانی ها و ... است در بررسی اولیه مشخص شد : ورود40 در صد از آنها به داخل محوطه های بندری ، ضرورت نداشته و می توان با اقدامات برنامه ریزی شده ، زمینه ی کاهش تردد تعدادی از خوردو ها را فراهم آورد، که در این خصوص طرح سامان دهی تردد خودروها به اجرا گذاشته شد . برای اجرای این مهم ، می توان با استقرار سیستم RFID در ورودی ( Gate ) های بندر و نصب Tag های یادشده روی شیشه ی جلوی خودروهایی که ترددشان در بندر بلامانع است ، از ورود خودرو هایی که فاقد این سیستم هستند ، به طور اتوماتیک جلوگیری به عمل آورد استفاده از این سیستم ، مزایای دیگری نیز در بردارد:
منترل تردد ناوگان حمل کانتینرها در داخل محدودهی بندر .
کنترل کارکرد هر کدام از خودرو ها و کشنده ها .
کنترل سرعت های غیر مجاز ( حداکثر سرعت برای کشنده ها در بنادر ، به طئر میانگین 30کیلومتر در ساعت و برای کشنده های حامل کالا خطرناک ، صرفا 20 کیلومتر است ) .
کنترل توقفات غیر مجاز.
امکان برآورد مصرف سئخت خودرو ها براساس کارکرد.
یکی از گلوگاه های بنادر ، گیت های ورود و خروج آن محسو می شند ، که کارایی آنها بر فعالیت بنادر ، اثر به سزایی دارد. تصورکنید بندری که در آن از سیستم های پیشرفته استفاده نمی شود ،برای ورود هر کشنده به بندر ، در ابتدا کشنده باید در گیت ورودی توقف کند سپس عوامل بندر شماره پلاک و نیز شماره prefix کانتینر را درج کنند تا بتواند به داخل محوطه وارد شود حال اگر بندری از سیستم RFID بهره مند باشد ، کشنده ها با همان سرعت معمول خود ( بدون هیچ توقف ) وارد و تمام مراحل بالا ، بدون دخالت فرد و به طور خودکار انجام می شود و جریان ورود کشنده هارا روان و کارا می شازد در این خصوص . شاخصی تحت عنوان per Arriving .Truck Entry Gate delay وجود دارد که به معنی : مدت زمان تاخیر ورود کشنده به بنادر است . مدیریت بندر با تجزیه و تحلیل این شاخص می تواند یه میزان عملکرد بهر ور درب های ورودی بندر، پی ببدرد و تصمیمات مقتضی را اخذ کند .
2.جلوگیری از برخودر تجهیزات تخلیه وبارگیری با افراد شاغل در محوطه های بندری
متاسفانه سالیانه برخی از کارکنان در بنادر دنیا . نظیر بار شماران_ ریگرها _ تالی من ها و ....براثرتجهیزات تخلیه و باگیری با آنان. جان خود را از دست می دهند . هر چند که در بسیاری از تجهیزات . سیستم های مانند Anti collusion و UItrasonic وجود دارند و در زمان وقوع حوادث . نقش قابل ملاحظه ای در جلوگیری بروز آن ها ایفا می کنند . وتی استفاده از سیستم RFID نصب شده روی تجهیزات. از بروز حوادث ناشی از برخود با کارگران بندری جلوگیری می کند. اخیرائ شرکت Kone Crane سیستمی را ابداع کرده که Near guard لقب گرفته است و در آن . با نصب tag های RFID روی چهار قسمت اطراف تجهیزات تخلیه و بارگیری ( نظیر ریچ استاکر- لیفتراک و ..) ونصب سیستم مانیتورینگ در کابین اپراتور از یک طرف و نصب Tag های مذکور روی لباس کارگران شاغل در محوط های بندری از سوی دیگر . شاهد کاهش قابل ملاحظه ی آمار حوادث ناشی از برخورد تجهیزات با افراد شده است . کابرد این سیستم به نحوی است که به محض دریافت سیگنال های RFID نصب شده روی لباس کارگری که در اطراف مسیر حرکت تجهیزایستاده . علامت زرد رنگی روی مانیتور نصب شده در داخل کابین اپراتور ظاهر می شود و هشدار لازم را می دهد . در صورتی که فرد : دقیقا در مسیر حرکت دستگاه بوده و تصادم تجهیز با فرد داشته باشد و علاوه بر انکه علامت قرمز رنگ روی مانیتور ظاهر خواهد شد . دستگاه نیز به صورت خودکار از حرکت باز خواهد ایستاد و از وقوع حادثه جلوگیری می کند . لازم به ذکر است : این سیستم در بنادر انگلستان مورد استفاده قرار گرفته و باعث کاهش آمار حوادث نیز شده است متاسفانه طی سالهای گذشته در بندر شهید رجایی وقوع چندین حادثه ی منجر به فوت در تصادم با ریچ استاکرو ... را شاهد بوده ایم که در هنگام شب و به علت کمبود نور و خستگی اپراتور و افراد فعال در محوطه پایانه های بندر : به وقوع پیوسته است می توان با استفاده از سیستم یاد شده . از رخدادچنین حوادثی پیشگیری به عمل آورد .
3.RFID و امنیت بنادر
مدیران امور دریایی دولت چین . در زمینه ی تامین امنیت تردد کشتی ها در مسیر رود خانه های اطراف Shanghai expo 2010 که قابلیت دریا نوردی دارند . دست به ابتکار عمل جالب توجه ایی زده اند به نحوی که میان کلیه مسئولین شناور های در حال رفت و آمد در رود خانه های ساحلی اطراف نمایشگاه : کارت های شناسایی تحت عنوان RFID Card Access توزیع کرده اند که حاوی تمام اطلاعات شناورهای متردد در رودخانه ها و آب های حوزه ی نمایشگاه از قبیل : اطلاعات کشتی –کالا – پرسنل کشتی – مسیر تردد و .. است . این اطلاعات به سیستم رایانه ای نمایشگاه می رسد . فعالیت شناورها مانیتورینگ می شود و با استفاده از این سیستم . علاوه بر تامین امنیت لازم :هیچ گونه خلل و توقفی در عملیات تجاری کشتی ها از لجاظ مراتب ایست و بازرسی آن ها صورت نمی پذیرد.
4.ردیابی و موقعیت کانتینر ها
برای جلوگیری از مفقود شدن کانتینر ها در محوطه های کانتینریا رد بنادر . می توان از سیستم استفاده کرد . تصور کنید . مثلا در بندر سنگاپور که سالیانه در حدود30 میلیون TEU کانتینر تختیه و بار گیر می شود مفقود شدن حتی یک دستگاه کانتینر چه عواقب زیان باری می تواند داشته باشد ؟ حال اگر کانتینر مورد نظر حامل کالای خطرناک بوده و نیاز به مراقبت های ویژه داشته باشد ، در صورت مفقود شدن ، بندر باچه شرایط ناامنی خواهند بود ؟ برای جلوگیری از این دست وقایع فن آوری RFID به کمک بنادر آمده وامکان شناسایی محل کانتینر ها نیز ، می توانند به صورت ON-Line از موقعیت کانتینر خود ( _CY مارشالینگ یارد –CFS- عرشه کشتی و .. ) آگاه شوند و با ارسال اطلاعات لازم به خریدار ، در پروسه ی Supply Chain Management اثرگذاری قابل ملاحظه ای داشته باشند علاوه بر آن مسئولین بنادر با ارایه ی این سرویس می توانند به یکی از اهداف مهم خود که همانا مشتری گرایی است ، دست یابد.
5.مدیریت محوطه های بندری
مدیریت محوطه ، ردیابی و شناسایی پرسنل و تجهیزات تخلیه وبارگیری در محوطه های بزرگ بندری ، یکی دیگر از کاربرد های RFID با برد بالا است . یکی از شاخص های عملیاتی بنادر Average Truck Cycle Time است وبه مفهوم مدت زمان حرکت کشنده از هنگام قرار گرفتن کانتینر تسط گنتری کرین روی آن انتقال به محوطه و سپس تخلیه و بازگشت مجدد آن جهت بارگیری مجدد توسط گنتری کربن است که با ایتفاده از این سیستم مدبریت بندر می تواند میزان کارایی پایانه ی کانتینر را مورد بررسی قرار دهد . همچنین با استفاده از کارت های شناساسس که داخل آنها تگ های RFID وجود دارد شناسای افراد که مجوز ورود به بندر را دارند به صورت خودکار انجام می شود و دوربین های مداربسته CCTV انطباق عکس روی کارت با چهره افراد را در کسری از ثانیه انجا م می دهند و به این وسیله از ورود افراد متفرقه جلوگیری به عمل می آورند.
نتیجه گیری :
به کارگیری فن آوری روز دنیا در عرصه ی صنعت حمل و نقل دریایی و بندری ،رشد شتابی به خود گرفته و اثرات قابل ملاحظه ای رابر بنادر جهان داشته است . خوش بختانه در حال حاضر ، شاهد استفاده ازدستاوردهای فن آوری روز دنیا در بنادر جمهوری اسلامی ایران نیز هستیم ولی با این حال شایسته است با شناخت هر چه مناسب تر دربه کارگیری آنها در بنادر کشور باعث رونق و تعالی بیش از پیش این صنعت در اقتصاد کشورمان شویم .
